خبر كوتاه بود: شیخابوالعینین شعیشع، حافظ و قاری برجسته قرآن، در 90 سالگی در قاهره درگذشت.
از راست: استاد خسروشاهی، کریم منصوری، شعیشع، در اقامتگاه جمهوری اسلامی ایران در قاهره
برای بزرگداشت یاد و خاطره این پیر قرآن، و قاری برجسته مصری كه علاقه وافری به ایران اسلامی ابراز مینمود و همه جا آن را پاس میداشت، اشارهای به شرح زندگی و علائق وی به ایران بیمناسبت نخواهد بود؛ به ویژه كه او در مدت اقامت این جانب در قاهره، همیشه دعوت ما را میپذیرفت و علاوه بر حضور در مراسم رسمی سالگرد انقلاب اسلامی، محفل انس قرآنی ما را هم نورانی میساخت.
شیخ ابوالعینین شعیشع، قاری رسمی مسجد سیده زینب(ع) در قاهره و عضو مجلس اعلای شئون اسلامی و دبیر مركز بینالمللی حفظ قرآن كریم و عضو كمیته مركزی قرآن در وزارت اوقاف و عضو هیأت بنای مساجد در قاهره در 12/8/1922 میلادی/ 1343ق در شهر «بیلا» در استان «كفرالشیخ» در یك خانواده مذهبی تنگدست به دنیا آمد و پدرش كه فرزندان بسیاری داشت و از تولد آخرین فرزند، نگران بود، در دوران كودكی او، از دنیا رفت و خانوادهاش با 12 فرزند، به امید خداوند رها شد!
شیخ شعیشع نقل میكرد: من فرزند دوازدهم خانواده بودم و مادرم از اینكه پس از فوت پدر، نخواهد توانست این همه فرزند را اداره كند، گویا تمایلی به ولادت من نداشته؛ اما نمیدانست كه همین فرزند آخری، به زودی دست همه اعضا خانواده را خواهد گرفت و به آنها كمك خواهد نمود.
شعیشع در شش سالگی به مكتبخانه رفت و قبل از ده سالگی، كل قرآن را حفظ نمود. او در مدرسه هم همواره قرآن را همراه خود داشت و وقتی آموزگارش علاقه وافر او را به قرآن دید، از وی خواست قرائت صبحگاهی قرآن در مدرسه را به عهده بگیرد و او با توجه به آشنایی با قرائتهای مختلف، به سرعت جایگاه خود را در مدرسه و در میان مردم به دست آورد.
شیخ میگفت: در 14 سالگی مرا برای قرائت قرآن در مراسم بزرگداشت شهدای مصر، در شهر المنصوره دعوت كردند و من به آن مراسم رفتم و ناگهان دیدم كه در برابر چندین هزار نفر باید قرآن بخوانم، در حالی كه قرای بزرگسال بسیاری هم حضور داشتند. نخست ترسیدم و خواستم این مسئولیت را نپذیرم؛ اما ناگهان در خود نیرویی احساس كردم و دیدم كه میتوانم مراسم را با قرائت قرآن افتتاح كنم و آن روز قرائت طولانی من با استقبال همگان روبرو شد و در واقع این آغاز پیروزی و موفقیت من در میدان قرائت بود.
هنگامی كه مرا برای قرائت قرآن در مجلس ختم شیخ الخضری، شیخ الازهر دعوت كردند ـ چون او از شهر ما (بیلا) بود ـ من به قاهره رفتم و پس از موفقیت كامل در آن مجلس، در قاهره ماندگار شدم و به خدمت خود ادامه دادم و بهتدریج در مراسم رسمی كشورهای دیگر، از جمله: عراق، ایران، تركیه لبنان، سوریه، یمن، عربستان سعودی، مغرب، تونس، اردن، فلسطین، سودان، آمریكا، انگلستان، فرانسه، روسیه، هلند، یوگسلاوی، اسپانیا، ایتالیا، پاكستان و كشورهایی در شرق آسیا و آفریقا، شركت نمودم و دهها هزار نفر از قرائت خاص من استقبال كردند.
شیخ در قرائت قرآن كریم و ادای كلمات با صدائی رسا و نیرومند و آهنگی موزون دارای روش خاصی بود و بیشتر به روش قاری معروف «محمد رفعت» آیات را تلاوت میكرد؛ ولی در عین حال در همه روشها و سبكهای قرائتی چندگانه، مهارت ویژهای داشت و در قرائتهای خود بیشتر از طریق روایت «حفص» استفاده میكرد.
***
شیخ شعیشع نقل میكرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هم به دعوت سازمان اوقاف به ایران آمده و در شهرهای مختلف به قرائت قرآن پرداخته بودم؛ اما از این شور و شوقی كه اکنون در حضار محافل قرآنی میبینم، در آن دوران خبری نبود و تعداد محدودی در مجالس شركت میكردند و این بیتردید از آثار و بركات انقلاب اسلامی و امام خمینی است كه پرچم قرآن را بر افراشت و كشور را قرآنی ساخت.پس از پیروزی انقلاب، شعیشع بارها به ایران سفر كرد و در یازدهمین دوره مسابقات بینالمللی قرآن در ایران به عنوان «داور» شركت نمود و در مراسم اختتامیه سال 1374 حضرت آیتالله خامنهای كه خود قرآنی است و شناخت دقیقی از قرائات مختلف و لحن و صوت قراّ دارند، در تجلیل از شیخ شعیشع گفتند:
قراّء مصر و بهخصوص این مرد كهن و استاد قدیمی كه از قدیم بنده ایشان را میشناسم و شاید سی سال است كه با تلاوتشان آشنا هستم و بحمدلله چند سالی است كه به ایران میآید و ایشان را از نزدیك میبینم و تلاوتش را میشنویم و امروز هم تلاوتهای بسیار خوب داشت و نوار امروز این شیخ بزرگوار و استاد قرآن از نوارهای یادگاری خواهد بود و انشاءالله خواهد ماند و مایه استفاده برای همگان خواهد بود (روزنامه اطلاعات مورخ 4 خرداد 1374 ص7 ـ بخش صحیفه نور)
***
... آخرین سفر شیخ به ایران برای حضور در مراسم «گرامیداشت یك عمر تلاش قرآنی آسمانیان» انجام گرفت كه آن مراسم از سوی بخش فرهنگی چند نهاد ایرانی و كمیسیون ملی ایسسكو و سازمان فعالیتهای قرآنی دانشجویان برگزار شد، از شیخ شعیشع بهعنوان برجستهترین قاریان معاصر و از آیتالله تسخیری به خاطر فعالیتهای قرآنی و تألیف تفسیری موجز و مفید، تجلیل به عمل آمد و شیخ در آن محفل كه در سالن همایشهای بینالمللی برج میلاد برگزار شد، وقتی مرا دید گفت: «من خود را ایرانی میدانم و شما را هم عضو خانواده مصری خود میدانیم و آرزو میكنیم كه بار دیگر شما را در قاهره ببینیم!»
... اشاره كردم كه شیخ در قاهره، علاوه بر شركت در مراسم رسمی و عام نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، دعوت ما را برای گرمی بخشیدن به محفل انس با قرآن میپذیرفت و اتفاقاً حضور برادر گرامی و قاری و حافظ ایرانی قرآن، جناب كریم منصوری در قاهره، كه مدت دو، سه سال در نمایندگی با ما همكاری داشت و به انجام قرائتهای متعدد در محافل مختلف میپرداخت، نقش و تأثیر خاصی در بین محافل مذهبی و قرآنی مصر داشت و شیخ شعیشع هم عنایت و توجه ویژهای برای پیشرفت وی در این امر مبذول میداشت.
***
شیخ شعیشع در مراسم تكریم در سالن همایشهای بینالمللی برج میلاد، به درخواست حضار و دانشجویان «اقرء باسم ربّك الذی خلق» را تلاوت نمود و بعد عذرخواهی كرد كه به دستور پزشك معالج باید از قرائت طولانی خودداری كند و بیانات كوتاهی را هم ایراد نمود و گفت: «ایران كشوری است كه باید ملل مسلمان روش آن را سرمشق خود قرار دهند و به آن افتخار كنند. رهبر شما روش انبیا را دارد. شما كدام رئیس كشوری را سراغ دارید كه مانند همگان بر روی زمین بنشیند و با رغبت تام ساعت ها به تلاوت افراد متعدد گوش فرا دهد؟»
شیخالقرای مصر از قاریان قرآنی ایران تجلیل كرد و آنها را تالی تلو قراء مشهور مصر نامید كه شاید به زودی صاحب سبك جدید در قرائت قرآن بشوند. شیخ در مراسم تجلیل خود گفت: «در همه دنیا مرسوم است كه بعد از مرگ انسانها از آنها تكریم میكنند؛ اما در ایران این روش نیكویی است كه از افراد زنده تجلیل میكنند و من از همه كشورهای اسلامی میخواهم كه این روش ایران را سرمشق خود قرار دهند.»
در آن مراسم، شیخالقراء مصری، بهعنوان «شهروند افتخاری ایران» نامیده شد؛ اما شیخ بیش از این مراسم هم خود را «ایرانی» مینامید و میگفت: «مصر و ایران در دو ویژگی مشترك هستند: اول محبت اهل بیت(ع) و دوم، قرائت و تلاوت قرآن. و با این دو خصیصه مشترك، در واقع و در آن واحد هم مصری و هم ایرانی هستیم...»
شیخ ابوالعنین شعیشع پس از 90 سال زندگی با قرآن، سرانجام پنجشنبه گذشته در قاهره درگذشت و به رحمت حق پیوست. رحمهالله و أسكنه فصیح جنانه - قم، جمعه 21 رجب 1432 هـ